نشست‌ و همایش‌

نشست اول از دفتر پنجم سلسله نشست‌های موضوعی شرکت مادر با محور "بهره‌برداری مجدد از ساختمانهای ارزشمند" و موضوع "سیر تحول سیاست‌ها و اقدامات در بهره‌برداری مجدد از ساختمانهای ارزشمند در ایران" با سخنرانی آقای دکتر محمدسعید ایزدی در تاریخ 7 اردیبهشت ماه 1394 برگزار شد.

نشست اول از دفتر پنجم سلسله نشست‌های موضوعی با محور "بهره‌برداری مجدد از ساختمانهای ارزشمند" و موضوع "سیر تحول سیاست‌ها و اقدامات در بهره‌برداری مجدد از ساختمانهای ارزشمند در ایران" با سخنرانی آقای دکتر محمدسعید ایزدی و حضور آقایان دکتر مختاری، مهندس بهشتی و مهندس بدری به عنوان عضو پانل در سالن اجتماعات شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در تاریخ 7 اردیبهشت ماه1394 برگزار شد.

دکتر ایزدی در ابتدا با مروری به عناوین نشست‌های سال گذشته، تصریح کرد: شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در سال جاری موضوعات دفاتر سلسله نشست‌های موضوعی را با نگاه درس‌آموزی از تجارب از طریق واکاوی نمونه‌های موردی انتخاب، برنامه‌ریزی و اجرا نماید.

ایشان سیر تحولات و اهم اقدامات سیاست بهره‌برداری مجدد از ساختمان‌های تاریخی در ایران را بر اساس اسناد موجود و با مروری بر تجارب صورت گرفته در ده گروه ذیل تقسیم‌بندی کرد:

1-     مجموعه اقدامات آغازین سازمان‌های دولتی؛ انجمن آثار ملی، اداره کل باستان‌شناسی و سازمان ملی حفاظت آثار تاریخی در فاصله سال‌های 1301 تا 1357 خورشیدی

2-     پروژه‌های پیشگام پیش از انقلاب در بهره‌برداری مجدد از ساختمان‌های تاریخی با طرح و برنامه‌های از پیش تدوین شده (به سفارش دفتر مخصوص فرح دیبا)، (1357-1340)

3-     مجموعه اقدامات در چارچوب تبصره (23) قانون بودجه سال 1369 کل کشور

4-     برنامه زندگی جدید- کالبد قدیم، وزارت مسکن و شهرسازی(91-1367)

5-     پروژه طرح پردیسان، بند ه تبصره (36) قانون بودجه سال 1378 کل کشور

6-     صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی( ماده 114 قانون برنامه چهارم توسعه)

7-     برنامه‌های سازمان‌های نوسازی شهرداری‌ها (اصفهان، قزوین، دزفول)

8-     مجموعه اقدامات شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران

9-     پروژه‌های ویژه پس از انقلاب (مجلس شورای ملی، شهربانی، مسجد سپهسالار)

10   مجموعه اقدامات بخش خصوصی در شهرهای کاشان، یزد، زنجان و تهران

سپس دکتر ایزدی به تبیین گروه‌های فوق پرداخت:

گروه اول شامل بررسی اقدامات سه سازمان و نهاد ملی، دولتی است که به اموری متفاوت اما مکمل یکدیگر پرداخته‌اند که وجه مشترک اقدامات هر کدامشان آثار و بناهای تاریخی است که شامل تأسیس انجمن آثار ملی 1301ه ش، تأسیس اداره کل باستان‌شناسی1312ه ش، تأسیس سازمان ملی حفاظت آثار باستانی 1344 ه ش می‌باشد که در این دوره، سندی منتشر شده است که به موجب آن برنامه حفاظت آثار باستانی ایران و سازمان اجراکننده آن،تحت ریاست دولت قرار می‌گیرد. در این دوره آثار تاریخی که شناسایی شده بودند، در شهرهای مختلف توسط سازمان ملی حفاظت آثار باستانی مرمت، ثبت، طبقه بندی و مورد استفاده مجدد شدند مانند موزه آق بابای قزوین و شمس‌العماره تهران.

گروه دوم ایجاد طرح و برنامه برای اولین بار در پروژه‌های استفاده مجدد بود که با سه رویکرد پاکسازی بنا از بافت پیرامونی و حفاظت بنا، مرمت به منظور استفاده کاربری جدید و آزادسازی بنا و یا مجموعه به منظور بازدید عمومی و حفاظت و استحکام‌بخشی صرف به انجام رسیده است مانند منزل قوام‌الملک(موزه آبگینه تهران)، کاروانسرای شاه‌عباسی(هتل عباسی).

گروه سوم نخستین توجه قوانین بودجه‌ریزی کشور به تعمیر، تجهیز و بهره‌برداری از ساختمان‌های تاریخی بود

گروه چهارم آغاز ورود وزارت مسکن و شهرسازی به عرصه حفاظت ومرمت، توجه به نقش ساختمانهای تاریخی و تمرکز به اعطای کاربری جدید به عنوان یکی از سیاستهای بهسازی و حفاظت بود. مانند حمام وزیر اصفهان، حمام خان یزد، خانه توفیقی زنجان، خانه طبیب بوشهر و...

گروه پنجم تخصیص اعتبارات عمومی دولت به بهره‌برداری مجدد بود. مانند کاروانسرای سعدالسلطنه قزوین.

گروه ششم  نهاد متولی واگذاری ساختمان‌های دولتی برای بهره برداری تشکیل شد. مانند پردیس عمارت شاپوری شیراز.

گروه هفتم شهرداریها به عرصه حفاظت برای اولین بار ورود پیدا کردند. مانند خانه تیزنو دزفول.

گروه هشتم از سیاست توسعه فرهنگی در بهره‌برداری مجدد استفاده شد. مانند عمارت عین‌الدوله و باغ موزه قصر.

گروه نهم اولین شرح خدمات مرمت تدوین شد و دولت به آثار تاریخی و ماندگار توجه کرد همچنین مشاور عرصه خصوصی ورود پیدا کرد و شورای راهبردی و نظارت سازمان میراث فرهنگی بر پروژه‌های مرمتی کشور تشکیل شد و به مبانی نظری مرمت و بافت پیرامون اثر توجه شد. مانند کاخ شهربانی تهران.

گروه دهم بخش خصوصی به عرصه تجهیز و بهره‌ برداری از ساختمانهای تاریخی و تبدیل آن به جریانی مورد استقبال، توسط سرمایه گزاران ورود پیدا کرد. مانند خانه تاریخی منوچهری کاشان، هتل مشیرالممالک یزد، رباط زین‌الدین یزد.

دکتر ایزدی در پایان سخنرانی خود گفت: ما در خصوص بهره‌برداری مجدد از ساختمانهای ارزشمند دوره‌ای را پشت سر گذاشته‌ایم. حال باید ببینیم چه درسهایی از آنها میتوان گرفت؟ چه اشتباهاتی نباید کرد؟ و چه مسیری را باید دنبال و تقویت کرد؟

سپس اعضای پانل به بیان نظرات خود پرداختند.

مهندس بهشتی: در برنامه 5 ساله‌ی سوم ماده 55 و 56 تصویب شد که در این برنامه میراث فرهنگی برای اولین بار نقش داشت و سوار قطار برنامه‌ریزی و توسعه کشور شد. در میراث فرهنگی تمام هم و غم ما مرمت حفاظتی بود و تجربه احیاء وجود نداشت. طرح پردیسان از جمله اولین اقداماتی بود که در زمینه احیاء صورت گرفت. در اصل احیاء یعنی ایجاد جریان زندگی جدید در بنای تاریخی با آدابی خاص. در معماری گذشته سقف، دیوار و کف هویتی منحصر به فرد داشت اما در معماری جدید اهمیت این سه از بین رفته و به آن‌ها لوستر، تابلو و ... می‌آویزیم. زندگی جدید در معماری جدید مستلزم رعایت ارزشهای قدیم است و ما باید نسبت به آثار تاریخی تواضع پیدا کنیم تا ما را به محضر خود بپذیرد.

دکتر مختاری: ما مفتخریم که خانه ارزان و مقاوم می‌سازیم درحالیکه فصل بینابینی برای آنها طراحی نمی‌شود و از آرامش در تمامی فصول دوریم. ما نقش کشورهای توسعه یافته را بازی می‌کنیم درحالیکه با توسعه فاصله داریم. فراتر از تجدید حیات نیازمند تئوری هستیم زیرا فاقد تئوری در کشوریم. خانه صادق هدایت، آب انبار سید اسماعیل، پارک شفق و مهمانسرای جهانگردی نائین نیز از جمله کارهای موفقند. در فضای شهری امروز، کیفیت در حال از دست رفتن است چراکه متکی به اقتصاد نفت و تنبلی شده‌ایم. ما باید برای آینده تئوی مشخص داشته باشیم.

مهندس بدری: یکی از راهکارها  برای استفاده مجدد از بناهای ارزشمند تاریخی، انتخاب کاربری مناسب برای آنهاست. امروزه قیمت بناهای تاریخی ارزشمند رو به بالا رفته است. همچنین هزینه‌ای که صرف احیاء آن می‌شود نیز بسیار بالاست در نتیجه اگر  از آن بنا به عنوان رستوران یا کافه استفاده کنیم می‌شود آن هزینه‌های کرده را بازگرداند چراکه مردم حاضرند در بناهای تاریخی ارزشمند اوقات فراغت خود را با صرف هزینه‌ای بیشتر بگذرانند.

در پایان جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد و شرکت کنندگان به بحث و گفتگو  با اعضای پانل پرداختند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• قبلی
• بعدی